Ekonomik krizlerin ortak sonuçları; ekonominin kısa süre içinde daralması, işsizlik oranındaki artış, hızlanan enflasyon ve reel ücretlerin düşmesi olarak özetlenebilir. Buna örnek olarak, ülkemizde 1994 Nisanda, 2001 Şubat ve 2008 Ekim ayında yaşanan ekonomik krizlerin toplum üzerindeki etkileri gösterilebilir. Bu etkiler o kadar büyük boyutlarda olmuştur ki, yaşanan bu krizler önemli bir sosyal sorun olarak kabul edilmektedir.
Ekonomik krizlerin ülke üzerindeki etkileri krizle birlikte ortaya çıkmasına rağmen, bu etkiler kısa ve uzun dönemde çeşitli durumlar için farklı özellikler taşımaktadırlar. Ekonomide yaşanan krizlerin en belirgin etkisi işsizlik, gelir düzeyindeki azalma, yaşam standartlarının değişmesi ve vatandaşlar arasındaki gelir dağılımı adaletsizliğindeki artıştır. Hatta ekonomik krize neden olan istikrarsızlık, ekonomik büyümeyi olumsuz etkilemekle kalmaz, istikrarsızlığın maliyetlerini de toplumun gelir düzeyi düşük kesiminin sırtına bindirir.
Krizin kısa vadeli etkileri daha çok finans piyasaları üzerinde olurken, uzun vadedeki etkileri; işgücü piyasalarına, bütçe harcamalarının miktar ve bileşimini değiştirmesi; sağlık, eğitim ve sosyal yardım harcamalarındaki kısıntılar yoluyla giderek, yoksulluk ve gelir dağılımına ilişkin göstergeleri olumsuza çevirmesidir. Kitlesel işsizliğin getirdiği krizleri ise Güney Amerika’daki sokak şiddeti, Endonezya’daki etnik savaşlar gibi daha uzun süreli toplumsal dejenerasyon sorunlarına neden olmaktadır.
Sosyoekonomik etkiler denildiğinde yukarıdaki durumların yanı sıra, bu etkilerin içerisine krizlerin derinliğine bağlı olarak suç oranında gözlenen artış, aile içi ve genel olarak beşeri ilişkilerin bozulması, yolsuzluk oranında artış, ülkenin aniden artan dış kaynak ihtiyacı sonucunda uluslararası finans kuruluşlarının ülke ekonomisindeki etkinliğinin artması ve bunun yarattığı bağımlılık duygusu ve bunların sonucunda ortaya çıkan ülkenin kendi sorunlarını çözme istek ve yeteneğinin aşınması gibi etkiler dahil edilebilir.
Krizlerin sosyoekonomik etkilerinin tartışılmasında göz önünde bulundurulması gereken diğer bir unsur, incelemelerde göz önüne alınacak zaman aralığıyla ilgilidir. Krizlerin sosyoekonomik göstergeler üzerindeki etkisi finans piyasaları ve reel sektör göstergeleri üzerindeki etkilerinden daha sonraki aşamada hissedildiği için bu etkilerin tümüyle ortaya çıkması için yeterli sürenin geçmesi esastır. Dolayısıyla, krizlerin etkileri belirlenirken ilk aşamada finansal sektör üzerindeki zararları incelenmeli ve mümkün olduğu ölçüde bu zararlar ortadan kaldırılmalıdır. Aksi takdirde daha uzun vadeli etkilere sahip olan sosyo ekonomik durumlar krizi kronik bir hale sokabilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder